logistieke HUB: Beurskwartier Utrecht
De opgave
In samenwerking met de Gemeente Utrecht is studioSK een traject van ontwerpend onderzoek gestart naar HUBS. De gemeente Utrecht zet, met de ontwikkeling van nieuwe woon-werkgebieden, sterk in op HUBS waar deelmobiliteit en logistiek samenkomen. Een van deze woon-werkgebieden is het toekomstig Beurskwartier, een hoogstedelijke, autoluwe centrumwijk met circa 3000 huishoudens, gesitueerd in de directe omgeving van Utrecht Centraal. Deze wijk zal naar de plannen van de gemeente beschikken over 10 HUBS, geïntegreerd in bouwblokken. Een eerste concept van de gemeente Utrecht is in een intensieve studie verder gebracht tot een aantal varianten door middel van co-creatie-sessies met potentiële stakeholders.
Op basis van een berekening van logistieke bewegingen die Beurskwartier zal aantrekken is door de gemeente Utrecht een voorbeeld-HUB ontwikkeld, die zich in elk van de 10 bouwblokken bevindt. Programmatisch beschikt deze over: voorzieningen voor deelmobiliteit, een royale fietsparkeerruimte (ook voor bewoners en gebruikers van het blok zelf), een pakketwand, een ruimte voor een conciërge, technische ruimte(s), laad- en losruimte en een afvalinzameling. Deze voorzieningen zijn bij voorkeur gesitueerd op maaiveld. Bestaande data van de gemeente Utrecht zijn door studioSK aangevuld met data-analyse en referentieonderzoek.
Ontwerpend onderzoek
Het ontwerpend onderzoek was een co-creatie met een iteratief traject waarin, op basis van nieuwe informatie, steeds werd bijgeschaafd in de schetsontwerpen. De creatieve samenwerking kreeg vorm in een ambitiesessie, enkele co-creatie-sessies, interviews met partijen als MyPup (My Pick Up Point) en gemeente Amsterdam en drie ontwerpsessies met gemeente Utrecht. Tijdens deze sessies werden varianten besproken en getoetst op basis van hun ruimtelijke haalbaarheid met betrekking tot onder andere: de vierkante meters, gebruikers, comfort, techniek, ruimtelijke kwaliteit, flexibiliteit en interne connectiviteit (de relaties tussen verschillende programmaonderdelen).
Het ontwerpproces
Het variantenonderzoek, geprojecteerd op de concept-opzet van de toekomstige bouwblokken, heeft zichtbaar gemaakt welke organisatie en combinatie van functies in de HUBS wel of niet ruimte-efficiënt zijn. Maar ook of en hoe ze bijdragen aan een hoogwaardige leefomgeving en sociale veiligheid. De ambitie is niet alleen efficiëntie in het verbinden van modaliteiten, beleving en comfort staan ook centraal.
De verschillende deelstromen zijn als ketens inzichtelijk gemaakt en is de vertaalslag gemaakt naar ruimtegebruik. Zo blijkt dat met name het fietsparkeren een grote ruimtelijke impact heeft op de beschikbare ruimte en aandacht vraagt op het vlak van sociale veiligheid. Ook de situering van een pakketwand en afvalinzameling vormen een uitdaging; deze moeten immers zowel goed en makkelijk bereikbaar te zijn voor bewoners als voor ophaal- en afleverdiensten.
Door het vaststellen van kwantitatieve en ruimtelijke voorwaarden per programmaonderdeel, zijn verschillende programmaonderdelen toegewezen binnen de HUB. De loop-, fiets- en deelmobiliteitroutes en de routes voor bevoorradend verkeer moeten vanzelfsprekend, logisch, herkenbaar en ruimtelijk efficiënt ingedeeld zijn. Dit gaat over de logistieke routes van alle modaliteiten. Deze structuur biedt de basis voor verdere invulling van bijvoorbeeld de pakketwand (bereikbaar voor alle drie de modaliteiten).
Uitwerking
Binnen het traject met de gemeente ging de meest aandacht uit naar de meest innovatieve variant (variant 2B). Dit betreft een flexibele HUB die op de tien verschillende bouwblokken geprojecteerd kan worden. Fietsparkeren vindt plaats op een tussenverdieping. Afvalinzameling op maaiveld met stortkokers, toegankelijk voor bewoners en ondernemers en in het zicht van de conciërge. Deelmobiliteit, bevoorradend verkeer en fiets zijn gescheiden om veiligheid te waarborgen. De pakketwand is zowel toegankelijk voor passerende bewoners als de bezorgbussen. Ruimte voor auto’s en bevoorradend verkeer is efficiënt ingedeeld. De lift verbindt zowel de drie niveaus, als wel de hoogbouw dat zich direct boven de hub bevindt. Programmering en logistiek van de HUB is compleet uitgewerkt en geoptimaliseerd naar gebruik en functionaliteit.
Het is van belang om te beseffen dat er niet één oplossing is; er zijn meerdere HUB-’puzzels’ te leggen. De HUB-varianten snijden discussies aan over eigenaarschap, mate van collectiviteit en technische en financiële haalbaarheid (business case), om zo samen naar een flexibel en realistisch toekomstbeeld toe te werken. In dit onderzoek is een ontwerp gemaakt van het HUB-concept dat schaalbaar is voor het hele Beurskwartier maar ook toepasbaar is in andere gebieden.
meer info
toon info
