PHS Dijksgracht – Het groene goud van de spoorrivier

ProRail vroeg architecten en landschapsontwerpers van studioSK in samenwerking met de gemeente een ambitiedocument op te stellen voor de herinrichting en transformatie van het hele gebied rondom Amsterdam Centraal. Het vergroenen en opheffen van een deel van het emplacement, minder wissels en de nieuwe vrije kruising waardoor treinen niet meer op elkaar hoeven wachten, bieden een hele mooie kans om het motto van ProRail ‘verbinden, verbeteren, verduurzamen’ concreet te maken.

ProRail vroeg architecten en landschapsontwerpers van studioSK in samenwerking met de gemeente een ambitiedocument op te stellen voor de herinrichting en transformatie van het hele gebied rondom Amsterdam Centraal. Het vergroenen en opheffen van een deel van het emplacement, minder wissels en de nieuwe vrije kruising waardoor treinen niet meer op elkaar hoeven wachten, bieden een hele mooie kans om het motto van ProRail ‘verbinden, verbeteren, verduurzamen’ concreet te maken.

Uniek voor de stad Amsterdam is het groene decor langs de sporen, de stad in en uit. Vlak voor Amsterdam Centraal is er dan die lege vlakte, het huidige rangeerterrein’, vertelt architect Paul van der Ree. ‘Opeens viel het kwartje bij onze ontwerpers: dit wordt ‘m.’ Landschapsontwerper Anouk Ruijters: ‘Met beplanting, schanskorven en diverse ecologische voorzieningen om de biodiversiteit te versterken, krijgt dit gebied een landschappelijke inrichting. Geweldig dat we in de stad zoveel ruimte groen kunnen inrichten en daardoor echt kwaliteit kunnen toevoegen. Omwonenden zijn daar echt blij mee.

Omdat het om een emplacement gaat, zie je in de inrichting karakteristieke spoorse elementen terug. De stenen in de schanskorven verwijzen naar het ballastbed, het cortenstaal naar het rauwe karakter van het voormalige haven- en industriegebied en dit vormt een mooi contrast met het groen. Tussen de sporen gebruiken we ruigere, wildere beplanting en in de parkachtige zone langs het water van de Dijksgracht gebruiken we ook siergrassen en solitaire bomen. Het is een uitgebalanceerd geheel met groen als verbindende factor.’ In onze visie realiseren we de entree van de stad als een groene rivier, met een groene oase ter plekke van de Dijksgracht en Oostenburg: een groen welkom in de stad bijna tot aan de voordeur van het station, hartje stad. En op het schaalniveau van de hele stad een waardevolle stapsteen tussen het centrum en het groene gebied ten noorden van het IJ.

Dit alles heeft wel commitment en doorzettingsvermogen gevraagd van de betrokken partijen. Michiel Bikker, technisch manager van ProRail: ‘Wil je naar natuurinclusief, dan moeten de onderhoudscontracten worden aangepast. Het was een zoektocht hoe we hier beheerstechnisch mee moeten omgaan. In huidige onderhoudscontracten worden de groene bermen schraal gehouden en vrij van structurele beplanting. Dat wordt nu totaal anders’.